در بیشتر خودروهای امروزی، حداقل مقداری که برای جلوگیری از کوبش
موتور لازم است،بنزین بدون سرب با درجه آرام سوزی یا اکتان 87 است، اما در
مورد موتورهایی با نسبت احتراق بیش تر یا موتورهای توربوشارژ و سوپرشارژ،
موتور به سوخت با درجه اکتان 91 تا 93 نیاز دارد.
کوبش آسیب زیادی به موتور می رساند و زمانی اتفاق
می افتد که درجه اکتان سوخت به اندازه کافی بالا نباشد تا بتواند گرما و
فشار را کنترل کند. در اتاقک احتراق، به جای این که یک جرقه واحد تشکیل
شود، چندین جرقه به صورت هم زمان ایجاد می شود که برخورد آ نها، سبب تولید
صدای ریپ زدن موتور شده و پیستون نیز ضربه های چکش مانندی دریافت می کند.
اکتان بنزین
یک روش جلوگیری از کوبش موتور استفاده از سوخت با اکتان بالاتر است. هر قدر
درجه اکتان بالاتر باشد، مقاومت موتور در برابر کوبش بیش تر است. اما عدد
اکتان بنزین را به دو روش می توان به دست آورد؛ یکی روش عملی یا روش تحقیقی
Octane یا RON و دیگری روش تئوری یا روش موتوری، Motor Octane یا. MON
تفاوت این دوروش در شرایط و پارامترهای آزمایش روی بنزین مورد نظر است. با
توجه به شرایط سخت تر آزمایش در روش MON ، نسبت به روش RON برای بنزین
مشابه، عدد به دست آمده از آزمایش به روش RON بیش تر خواهد بود، اما در
حالی که مبنا قرار دادن عدد به دست آمده از آزمایش RON به عنوان عدد اکتان
به دلایل بالا، چندان صحیح به نظر نمی رسد و حتی راه را برای تقلب شرکت های
نفتی و استفاده از افزودنی های ارزان تر باز می گذارد، در اروپا و اکثر
کشور ها از جمله کشورمان، عدد RON مبنای مشخص کردن میزان اکتان بنزین است.
این در حالی است که در آمریکا با استفاده از فرمول 2/RON+MON و به دست آمدن
عدد جدیدی به نام PON یا Pump Octane Number این مشکل را تا حد زیادی حل
کرده اند و راه تقلب در این زمینه بسته شده است.
بنا بر موارد یادشده، به این موضوع توجه داشته باشید که عدد اکتان بنزین در
پمپ بنزین های آمریکا همیشه عددی پایین تر از عدد اکتان بنزین مشابه در
پمپ های اروپا و سایر نقاط دنیاست؛ به عنوان مثال بنزین با اکتان ۹۱ در پمپ
بنزین های ایالات متحده با بنزینی دارای عدد اکتان حدود ۹۵ در اروپا
برابری می کند. درجه اکتان بنزین به ترکیب هیدروکربن های سوخت و بقیه مواد
افزودنی بستگی دارد. تترا اتیل سرب به مدت طولانی به عنوان ماده افزودنی
ضدکوبش برای بهبود اکتان بنزین استفاده می شد و در حقیقت، موثرترین و کم
هزینه ترین ماده افزودنی برای بهبود اکتان بود که برای این هدف استفاده می
شد. اما سوخت حاوی سرب نمی تواند با خودرویی مجهز به مبدل کاتالیزوری
استفاده شود، زیرا سرب، کاتالیزور را خراب می کند. بنابراین، سوخت بدون سرب
شامل مواد افزودنی مانند MTBE یا الکل است که اکتان را بهبود می بخشند.
امروزه بنزین بدون سرب با اکتان 87 برای موتورهایی با نسبت احتراق 9 به یک
کافی است. موتورهایی با نسبت احتراق بیشتر، موتورهای توربوشارژ، پیشرانه
های سوپرشارژ و نیز موتور خودروهایی که برای بکسل کردن استفاده می شوند
باید از بنزین با درجه مطلوب استفاده کنند. اگر خودروتان نیاز به سوخت
اکتان بالاتر یا 91 دارد، از نوع مطلوب آن استفاده کنید.
اگر بنزین با اکتان بالا برای جلوگیری از کوبش موتور پیدا نمی کنید، می
توانید از مواد افزودنی مانند اکتان بوستر برای بهبود درجه آرام سوزی
استفاده کنید. این مواد می توانند تا چند درجه، اکتان سوخت را به نسبت
تراکم بالا ببرند، اما اگر موتور مشکل اساسی داشته باشد، به قدر کافی نمی
تواند صدای دائم کوبش موتور را حذف کند.
فیلتر بنزین
درون باک بنزین صفحه ای است که مانند یک پیش فیلتر عمل می کند تا کثافات و
گرد و خاک را از ورود به پمپ بنزین بازدارد. اگر صفحه از شدت کثیفی، گرفته
باشد، می تواند تاثیر همان فیلتر سوخت کثیف راداشته باشد. بنابراین، اگر
سوخت وارده به موتور بسیار کم است، فیلتر بنزین را تعویض کنید و اگر این
کار نیز کمک نکرد، احتمالا علت اصلی، صفحه باک است. آن را تمیز یا تعویض
کنید، زیرا در غیر این صورت باک بنزین باید باز شود.
هنگام کار با باک بنزین، فیلتر بنزین و یا لوله های انتقال سوخت، سیگار
نکشید و همه منابع حرارت مانند هیتر برقی، شمعک و غیره را دور نگه دارید.
تعویض فیلتر سوخت
اگر صدای کوبش کم باشد، نیازی به تعویض فیلتر نیست، اما اگر این صدا بیش تر
شود، نشان دهنده این است که فیلتر کثیف بوده و باید عوض شود. ضمنا مراقب
باشید، زیرا بنزین سمی است، طعم بدی دارد و ممکن است لب ها را که حساس
هستند بسوزاند. بنابراین فیلتر را نزدیک دهان تان نگیرید. به جای این کار،
تکه ای شیلنگ لاستیکی تمیز به فیلتر وصل کنید و سپس از طریق آن ضربه بزنید
تا فیلتر را آزمایش کنید. اگر می خواهید فیلتر بنزین را آزمایش کنید، می
توانید آن را برداشته و ببینید آیا هوا به راحتی از آن عبور می کند یا نه
اگر در آن فوت کردید و متوجه شدید که هوا به راحتی رد نمی شود، نیاز به
تعویض دارد.
مشکلات فیلتر
فیلتر بنزین اگر کاملا گرفته باشد، سبب می شود تا سوخت به کاربراتور یا
انژکتور نرسد و موتور در حالت سرد، راحت روشن نشود. البته موتور ممکن است
روشن شود، اما سپس از کار بیفتد و دیگر کار نکند. گرچه بعضی فیلترها مجهز
به مجرای فنری شکل هستند، اما اگر فیلتر کثیف باشد این فرصت را فراهم می
کند تا از آ ن عبور کند. با این که سوخت جریان می یابد، اما کثیفی را به
کاربراتور و یا انژکتورها منتقل می کند که به دنبال آن مشکلات عدیده ای را
می تواند ایجاد کند.
در مورد فیلتر بنزینی که تا حد کمی مسدود شده،خودرو با سرعت کم به راحتی
حرکت می کند اما در سرعت های بالاتر یا زمانی که خودرو بار بیشتری دارد، کم
می آورد.
تعویض فیلتر کاربراتوری
تعویض فیلتر سوخت به صورت دوره ای در کاهش مشکلات رانندگی مربوط به فیلتر و
تعمیرات پیش گیرانه بسیار موثر است. اگرچه بیش تر خودروسازان فاصله زمانی
مشخصی را برای فیلتر سوخت عنوان نمی کنند یا اگر هم اعلام کنند هر پنج سال
یا 80 هزار کیلومتر است، اما اگر در جاده های شنی یا خاکی مسافرت می کنید،
این فاصله زمانی به مراتب کم تر می شود. در موتورهای کاربراتوری معمولا
فیلتر بنزین در کنار کاربراتور یا در مسیر پمپ بنزین و کاربراتور جاسازی
شده است. فیلتر را بیش از حد محکم نکنید. سیم های داخل کاربراتور نسبتا نرم
هستند و ممکن است به راحتی پاره شوند. از تمیز بودن و نشتی ندادن فیلتر
نیز اطمینان حاصل کنید.
هنگام تعویض فیلتر داخلی، در نظر داشته باشید که بیش تر فیلترهایی که از
فروشگاه می خرید، از هر طرف به دو شیلنگ لاستیکی نو متصل هستند؛ از آن ها
استفاده کنید و از مصرف دوباره شیلنگ های قدیمی پرهیز کنید، زیرا شیلنگ های
لاستیکی به مرور زمان خراب شده و سبب نشتی می شوند. همچنین، مطمئن شوید که
بست های شیلنگ سر جای خود قرار گرفته و محکم هستند. بیش تر فیلترها، فلش
یا پیکانی دارند که جهت حرکت سوخت در آن را نشان می دهد. فیلتر را به صورتی
نصب کنید که نوک پیکان به سمت موتور نشانه می رود.
فیلترهای انژکتوری
فیلترهای سوخت موتورهای انژکتوری معمولا بزرگ تر هستند و عناصر داخلی آن
نسبت به موتورهای کاربراتوری ظریف تر هستند که در نتیجه قیمت آن ها نیز بیش
تر است. این فیلتر ممکن است در هر جایی بین باک و انژکتور نصب شده باشد.
در بسیاری از خودروها نظیر وانت های بزرگ و مینی ون ها، این فیلتر در زیر
خودرو در طول ریل شاسی جاسازی شده است. در بعضی از خودروها، این فیلتر بخشی
از مونتاژ پمپ برقی داخل باک بنزین به شمار می رود.
معمولا موتورهایی با سوخت انژکتوری فشار رسوبی بسیار زیادی در لوله های
انتقال سوخت دارند، بنابراین یا از دستورات خودروساز برای کاهش فشار پیروی
کنید تا این که فیلتر را بردارید یا یک تکه کهنه ای را دور اتصالات شیلنگ
بپیچید و به آرامی آن ها را شل کنید. اگر فیلتر بنزین داخل باک جاسازی شده
باشد، احتمالا باید خارج شود.
زمان تعویض فیلتر
تعویض فیلتر سوخت به صورت منظم اقدام مناسبی است. خودرویی که شش یا هفت سال سن دارد، ممکن است مقداری گرد و خاک و کثافات در باک داشته باشد. رطوبت و بخار، زنگار را تشکیل می دهند و هر زمان که بنزین می زنید امکان ورود گرد و خاک به باک وجود دارد. بنابراین بر اساس یک قاعده منظم خطر گرفتگی فیلتر را کاهش دهید.بیش تر خودروهای جدید، دوره مشخصی برای تعویض فیلتر سوخت ندارند. اما در مورد هر فیلتری اگر گرد و خاک و کثافات وارد ورودی سوخت شود، امکان مسدود شدن وجود دارد.
به نظر می رسد بنزین در جایگاه سوخت فیلتر می شود، اما خیلی هم نمی شود به کیفیت تصفیه سوخت در جایگاه ها اعتماد کرد. تعویض فیلتر به صورت دوره ای همانند بیمه ای عمل می کند که خطرات را کاهش می دهد. بالاخره هر فیلتری به پایان عمر مفید خود می رسد و باید جایگزین شود.
